Woensdag 18 oktober trokken we in de regen (na ruim 4 weken alleen maar onbewolkte luchten is een verfrissend buitje uiterst welkom) naar Córdoba. Het gebied rondom die stad staat bekend om zijn olijven; onafzienbare olijfboomgaarden, tegen heuvels aangeplakt, kenmerken het landschap. Op een gegeven moment ruik je zelfs de olijven, rijdend in de camper. Rond de middag kwamen we op de camperstandplaats aan die op slechts 300 m van de historische binnenstad lag.

Córdoba

In de achtste eeuw voor het begin van onze jaartelling kwamen inwoners uit de westelijker gelegen handelsstad Tartessos via de rivier Guadalquivir uit op de plek waar nu Córdoba te vinden is en sloegen daar hun kamp op. De Tartessos (het volk werd naar de stad vernoemd) baseerden hun welvaart vooral door de winning van allerlei ertsen die in de streek volop aanwezig zijn zoals goud, zilver, kwik, tin en koper. Na de Tartessos kwamen de Carthagen vanuit Noord-Afrika die de inmiddels ontstane stad de naam Karduba gaven, waarvan de huidige naam Corduba is afgeleid. In de daarop volgende eeuwen werd Corduba veroverd door de Romeinen en de Visigoten.

In de achtste eeuw n.Chr. trokken de Moren vanaf het Afrikaanse vasteland noordwaarts en veroverden stuk voor stuk een redelijk groot deel van het Iberisch schiereiland. In het jaar 711 werd Córdoba bezet door de Moren. Dat geschiedde onder leiding van Tariq ibn Zayid. In het jaar 756 werd de stad hoofdstad van het Emiraat van Córdoba. Hiermee werd Córdoba eigenlijk meteen de machtigste stad van het Moorse rijk Al-Andalus dat vrijwel heel het Iberisch schiereiland besloeg en zelfs een stukje van het zuiden van het hedendaagse Frankrijk.

De Grote Moskee van Córdoba, de Mezquita, vindt zijn oorsprong in deze periode waarin Córdoba uitgegroeid was tot één van de belangrijkste en rijkste steden ter wereld; de stad overtrof zo'n duizend jaar geleden Rome als grootste stad van Europa en misschien zelfs de wereld. In onze streken sloegen rond die tijd de Batavieren hun tegenstrevers nog met knotsen de koppen in en woonden in schamele onderkomens van palen met gevlochten wanden en daken; bepaalde politieke groeperingen in ons land zouden van deze geschiedenis nog wat kunnen leren. In 929 ontstond het Kalifaat Córdoba, wat feitelijk een voortzetting van het emiraat Córdoba was. In het jaar 1236 kwam Córdoba uiteindelijk in katholieke handen nadat koning Ferdinand III van Castilië de stad na een maandenlange strijd veroverde.

Wij hebben twee dagen rondgezworven door Córdoba en veel gezien; hier laten we achtereenvolgens het Paleis van de christelijke Koningen, de Mezquita-Kathedraal, de romeinse brug, de voormalige joodse wijk Juderia en de rest van de historische binnenstad de revue passeren.

Alcázar de los Reyes Cristianos

Het Alcázar de los Reyes Cristianos, oftewel het "Fort van de christelijke vorsten" is een middeleeuws paleis in het historische centrum en ligt aan de Guadalquivir. Dit Alcázar de los Reyes Cristianos paleis is een mix van Christelijke en Islamitische stijlen (de zogenaamde Mujedar-stijl) en is gebouwd in de 14e eeuw in opdracht van koning Alfonso XI, de koning van Castilië en León. Zo hebben de vorsten Isabella van Castilië en Ferdinand II van Aragon in dit Alcazar paleis gewoond, maar later heeft het Alcazar ook dienst gedaan als rechtbank van de Spaanse Inquisitie en later in 1821 nog als gevangenis.

Het Alcázar de los Reyes Cristianos is geen enorm groot paleis, maar met name de tuinen van het Alcazar zijn een bezoek waard. In deze Arabische tuinen vormen planten, bomen, vijvers en fonteinen een mooi geheel en er staat een beeldengroep ter herinnering aan het feit dat Columbus hier in 1493 het Spaanse koningspaar heeft ontmoet. Vanaf de toren van het Alcazar paleis heb je een mooi uitzicht over Córdoba en verder is in het paleis binnen een museum met o.a. Romeinse mozaïeken.

De Mezquita-Kathedaal

(foto van internet)

Op de plaats van het huidige godshuis is al in de 6e eeuw een kerk gebouwd, gewijd aan St. Vincentius, welke kerk in de 7e eeuw werd verheven tot basiliek. Toen de Moren in de stad een moskee wilden bouwen hebben ze dat gedaan op de plaats van de basiliek, die daartoe dan ook werd gesloopt. Bijna 1300 jaar later zijn bij opgravingen/restauratiewerkzaamheden weer delen van deze aloude basiliek terug gevonden.

Met de bouw van de moskee werd in 785 begonnen en in 990 bereikte hij met de laatste uitbreiding zijn huidige grootte: ruim 120 bij 130 meter waarmee de Mezquita (spaans voor moskee) de grootste moskee van Europa was, tweede grootste ter wereld na die van Mekka en een capaciteit had om twintigduizend mensen te herbergen. Nadat de Moren uit Spanje waren verdreven werd de moskee ingericht als katholieke kerk, maar het gebouw bleef in tact. Pas in 1523 wilde het kapittel een nieuwe kathedraal bouwen, tegen de wil in van het stadsbestuur. Uiteindelijk heeft Keizer Karel V zijn toestemming gegeven tot de bouw van de kathedraal in de moskee. Toen hij echter jaren later op de bouwlocatie kwam sprak hij de fameus geworden woorden: "U heeft iets vernietigd wat uniek was in de wereld en u heeft dat vervangen door iets wat men overal kan zien." Gelukkig kunnen we nu constateren dat de kathedraal slechts een klein deel van de moskee in beslag neemt. Van boven af gezien is het een desonant, binnenin valt het nauwelijks op.

Als je de moskee binnengaat zie je een woud van zuilen, verbonden met rood-witte hoefijzerbogen, die tesamen een rijkelijk versierd houten plafond/dak dragen. De twee lagen bogen boven elkaar, de kleurstelling en de eindeloos lijkende herhaling ervan zijn indrukwekkend en brengen harmonie en rust over. Van de ruim 1200 zuilen hebben er bijna 400 het veld moeten ruimen voor de latere - inpandig gebouwde - kathedaal. Desonant of niet, als je in de moskee rond loopt merk je nauwelijks dat je op een gegeven moment in de kathedraal zelf staat. Van de kathedraal zijn de koorbanken indrukwekkend.

De romeinse brug

De brug is tijdens de Romeinse periode gebouwd in de I ste eeuw voor Christus en de brug ligt over de rivier de Guadalquivir. Aan de ene zijde staat de Puerta del Puente en aan de andere zijde is er de Torre de la Calahora. Deze brug was de enige brug die toegang gaf naar de stad in twintig eeuwen tijd. Zij heeft een lengte van 331 meter en bestaat momenteel uit 16 bogen maar oorspronkelijk waren het er 17.

In de loop van de geschiedenis onderging de brug aan aantal aanpassingen en verbouwingen maar de grootste gebeurden in de periode van het kalifaat. De volgende grote aanpassing was tijdens de herovering (Reconquista) en de laatste gebeurde in het begin van de XX ste eeuw. De brug doet nu dienst als voetgangersbrug.

De voormalige joodse wijk Juderia

In de straatjes van de voormalige joodse wijk, nu Juderia geheten, onmiddellijk grenzend aan de Mezquita-Kathedraal, rijgen zich dichtbij het gebedshuis de souvenirswinkeltjes aaneen, maar zodra je wat verder de wijk inloopt over de smalle straatjes, belegd met keien, kom je de wat meer dagelijkse etablissementen tegen zoals restaurants, barretjes en ambachtswinkeltjes. De straten zijn hier zo smal dat de aanvoer van goederen soms nog met de handkar moet geschieden.

Aan de rand van deze wijk, tegen de oude stadsmuur aan, staat de Synagoge, die in 1315 is gebouwd en één van de nog resterende drie middeleeuwse synagoges in Spanje is. In 1492 werden door de Spaanse Inquisitie alle joden uit Spanje verdreven, zo'n 200.000 in getal. De synagoge werd omgevormd tot ziekenhuis en nadien tot kapel voor het schoenmakersgilde. In de 19e eeuw werd het staatsbezit en tot nationaal monument verklaard.

Historische binnenstad

Córdoba staat bekend als de heetste stad van Spanje; de temperatuur kan hier hartje zomer oplopen tot boven de veertig graden. Om deze hitte het hoofd te kunnen bieden is de binnenstad zo gebouwd dat het zonlicht bijna niet de met keien geplaveide straten bereikt. De gebouwen zijn relatief hoog (voor middeleeuwse begrippen) en de straten smal; dat laatste zelfs ook voor middeleeuwse begrippen. Er is bijvoorbeeld een Calleja el pañuelo - het zakdoeksteegje - dat zo is genoemd omdat je daarin tussen twee personen die tegenover elkaar staan, ieder met de rug tegen de muur, nog net een zakdoekje kunt spannen.

Talrijk zijn de patio's en binnentuinen, vaak voorzien van fonteintjes en watervalletjes, waar ook geen direct zonlicht naar binnen valt. De meeste bewoners zijn zo trots op hun binnentuintje dat ze de afsluitende buitendeur meestal open laten staan, zodat je een blik naar binnen kunt werpen.

De meeste pleintjes in de binnenstad zijn klein, om de warmte daar ook geen kans te geven. Dit geldt niet voor het Plaza de la Corredera. Dit grote plein is omringd door 18e eeuwse barokke bebouwing van vier hoog met bogengalerij waarin zich winkeltjes bevinden. Tot ver in de 19e eeuw was dit plein het toneel van stierengevechten, markten, ketterverbrandingen en andere executies. Het plein staat onder toeristen nauwelijks bekend en wij waren dan ook de enige toerist daar op dat moment. Bij een lokale uitbaatster konden we een bocadillo atun bemachtigen ter grootte van een half stokbrood voor €2,00!

We hebben twee heerlijke dagen doorgebracht in Córdoba, een stad die we iedereen zouden willen aanraden een keer te bezoeken.

Alhama de Granada

Vanuit Córdoba reden we weer naar Zuiden naar Alhama de Granada. Alhama betekent warm water in het arabisch en het dorpje is genoemd naar de warmwaterbronnen die daar vlakbij liggen. Het dorpje moet je niet verwarren met het Alhambra in Granada, dat is iets heel anders. In Alhama de Granada was de markt net afgelopen en na een uurtje wachten totdat de marktkooplieden hun handel hadden opgeruimd konden we de camperplaats op.

Als je op zoek bent naar een rustig weekendje weg of naar een traditioneel plekje om te bezoeken, dan is Alhama de Granada een geschikte keuze. Alhama de Granada is een plek die dichters en reizigers door de eeuwen heen heeft geinspireerd. De romantische reiziger Teofilo Gautier beschreef het stadje als ‘een arendsnest, hangend vanaf een enorme rots of piek’. Gelegen boven een bergkloof, waarbij de huizen lijken te balanceren boven de afgrond, is Alhama de Granada, omringd door vruchtbare velden en een heuvelachtig landschap van amandel- en olijfgaarden, een streling voor het oog. Door de rijke geschiedenis en de prachtige, bijna onneembare ligging werd Alhama de Granada beschouwd als een van de parels in de kroon van de Nasriden, een islamitische dynastie die over het gebied van Granada en Malaga regeerde. Nadat de Moren uit de stad waren verdreven, uitte Abu Al-Hasan - de Moorse regeerder van die tijd - de woorden 'Ay de mi Alhama'. Vandaag de dag wordt dat nog steeds gebruikt in het Spaans om uit te drukken dat je ergens spijt van hebt.

Het beste uitzicht van Alhama is het indrukwekkende ravijn Tajo, die je kunt vinden achter de Iglesia del Carmen. Om dat punt te bereiken moesten we wel eerst een klim omhoog maken; dat kon met een omweg over de rijbaan, maar ook rechtstreeks via trappen die de inwoners ook gebruiken om bij hun huis te komen, zelfs met in allebei de handen een grote boodschappentas vol met kruidenierswaren. Bovenaangekomen ligtachter ons de Iglesia del Carmen, een simpele bakstenen kerk, en aan onze voeten de kloof. Prachtig hoe je hier op een natuurlijk balkon boven de diepte zit, al krijg ik toch ook een beetje weeïge gevoelens als ik Janny over het afscheidingsmuurtje zie hangen om wat plantjes te fotograferen, want dan beginnen mijn hoogtevrees sensoren ineens zeer heftig te piepen. Beneden zie je de rivier lopen, de Rio Alhama, met langs de oevers een aantal gebouwen, tamelijk vervallen. Aan deze kant en aan de overkant wanden die een dikke 100 meter loodrecht omhoog lopen. Van die brokkelige gele wanden, met hier en daar gaten of grotten.

Wanneer je de kloof binnen gaat, vind je duidelijk gemarkeerde wandelpaden die je langs de ruines van oude boerderijen, woningen, graanmolens, eeuwenoude was-stenen (waar de huisvrouwen hun was deden) en verschillende lokale bezienswaardigheden leiden. De meeste zijn duidelijk aangegeven en voorzien van een bord met toelichting (deze keer niet alleen in het Spaans, maar ook in het Engels). In de kloof, die op haar diepste punt 150 meter onder Alhama de Granada ligt, is het heerlijk koel. Er stroomt een klein beekje door met ijskoud water, dat in de zomermaanden een fantastische plek biedt om er te verkoelen. Wij hebben ruim twee uur door de kloof gewandeld, eerst steil naar beneden vanaf de kerk van Carmen en vervolgens via een andere weg weer langzaam omhoog, om te eindigen op een terras op het centrale plein in de oude dorpskern.

Eerst dachten we nog dat wij zo ongeveer de enige toeristen waren die er rondliepen, maar op het plein kwamen we Engelsen, Fransen, Duitsers en tja, ook Nederlanders tegen; het dorpje was dus veel bekender dan wij in eerste instantie dachten.

Vanmorgen (22 oktober) waren we al weer vroeg op pad omdat we vroeg in Granada op de camping wilden zijn. We hebben nog geen kaartjes van het Alhambra en een paar dagen geleden hebben we geprobeerd die via internet te bestellen, maar de eerst mogelijke vrije datum was eind november! We moeten het nu anderszins proberen. Toen mijn TomTom in Granada aangaf dat we rechtsaf de camping op moesten draaien zouden we voor een gesloten hek komen; de camping was of gesloten of opgeheven. Even op internet een alternatief gezocht en gevonden: camping La Reina Isabel, op 3 km van het Alhambra. Er bleken nog een paar plaatsen vrij te zijn, de eigenaar was zeer vriendelijk en sprak meerdere vreemde talen (engels, frans, italiaans). Hij namalle tijd voor je, zelfs al stondener meerdere personen achter je te wachten op hun beurt. Hij kon bovendien tegen een kleine vergoeding voor kaartjes voor het Alhambra zorgen. Nou daar zeiden we geen nee tegen; morgen kunnen we met de door hem geregelde kaartjes daar naar toe; komt de droom van Janny toch nog uit, want ze zag het donker in toen bleek dat we veel te laat waren met hetop internet bestellen van de kaartjes.

De laatste foto's staan op Flickr in album 2017-11.